معرفی ترجمه ها و تفاسیر به زبان اردو از علمای شیعه و بررسی روشهای آنها

پس از گسترش اسلام به مناطق خارج از شبه جزیره عربستان، و در پی اسلام آوردن جوامع غیرعرب، ضرورت تبلیغ و ترویج آموزه های اسلامی به سایر زبان ها، ایجاب می کرد که قرآن کریم نیز به زبان های غیرعربی ترجمه شود. در این راستا، مسلمانان شبه قاره هند نیز تلاش کردند تا قرآن را به زبان های مختلف این منطقه و از جمله به زبان اردو ترجمه نمایند. تاکنون بیش از هزار ترجمه و تفسیر از قرآن کریم به زبان اردو منتشر شده، که این پژوهش تنها آثاری را که توسط علمای شیعه به زبان اردو تدوین گردیده مورد بررسی قرار داده است. در معرفی ترجمه ها و تفاسیر، ابتدا معرفی مختصری از مترجم، شامل زندگی نامه و خدمات علمی او ارایه گردیده، و سپس به معرفی اثر و ویژگی های آن پرداخته شده است. همچنین روش ترجمه، و گاهی نقد و بررسی اثر نیز مورد توجه بوده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که روش مترجمین و مفسرین شبه قاره در ابتدا کاملاً تقلیدی بوده است. از ویژگی های این دوره، رساندن فهم ساده و ابتدایی قرآن به مردم، و بیان پررنگ اختلافات مذهبی بوده است. همچنین روش تفسیر باطنی و اشاری در این دوره مورد توجه بوده، و مولفین هندی خود را ملزم به نگارش آثار خود به زبان عربی و فارسی می دانستند. اما از قرن دوازدهم و پس از رسمیت زبان اردو در مجامع علمی شبه قاره، نخستین کسی که به نوآوری در تفسیر روی آورد، ولی الله محدث دهلوی، متوفای 1122 هجری بود. در این دوران و در واکنش به افکار استعماری، عنصر دفاع در تفسیر کاملاً برجسته گردید، و مباحثی مانند حکومت اسلامی و نظام سیاسی و اقتصادی آن رونق گرفت. پس از تأسیس جمهوری اسلامی پاکستان، دیدگاه های سر سید احمدخان و سید جمال الدین افغانی در روش تفسیر کاملاً برجسته گردید. پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز مسیر فکر علمای شبه قاره را به سوی ابعاد انقلابی و اجتماعی آموزه های تفسیری سوق داده است.